Khi ngay cả đi bộ cũng không còn đủ

Đi bộ trong các gia đình Séc gần như có vị thế thiêng liêng. Bác sĩ khuyên, bà ngoại nhắc, đồng hồ thông minh đếm. Mười nghìn bước mỗi ngày đã trở thành câu thần chú của đời sống hiện đại. Nhưng nghiên cứu mới cho thấy rằng nếu nói về việc cải thiện thể lực, đốt năng lượng và tác động tổng thể lên sức khỏe, thì có một hoạt động bỏ xa đi bộ. Và là bỏ xa gấp sáu lần. Nghe như một lời hứa hẹn kỳ diệu khác? Có thể. Nhưng lần này không phải là „phương pháp bí mật của huấn luyện viên thể hình cho người nổi tiếng“.

Nghiên cứu khiến nhiều người phải nhíu mày

Công trình nghiên cứu đang được bàn tán trong giới chuyên môn lẫn truyền thông đại chúng so sánh các hình thức vận động khác nhau trong điều kiện đời sống bình thường. Không phòng thí nghiệm đầy thiết bị, không vận động viên chuyên nghiệp. Người bình thường, nhịp độ bình thường, thời gian thực tế. Và kết quả? Những quãng tập ngắn với cường độ cao, thiên về sức mạnh có hiệu quả cao hơn nhiều lần so với đi bộ nhanh trong cùng khoảng thời gian. Không chỉ về lượng calo tiêu hao mà còn về tác động lên trao đổi chất và thể lực lâu dài. Nói cách khác, ngồi cả nửa tiếng thì không thể cứu vãn chỉ bằng một vòng đi bộ quanh khu nhà.

Thế nào mới được gọi là „hiệu quả hơn“

Từ „hiệu quả hơn“ trông rất bắt mắt trên tiêu đề, nhưng trong thực tế lại khá dễ gây hiểu lầm. Nghiên cứu không hề nói rằng đi bộ là vô ích hay xấu. Nó chỉ cho thấy rằng cường độ đóng vai trò lớn hơn nhiều so với những gì chúng ta sẵn sàng thừa nhận. Khi đi bộ, cơ thể hoạt động ở chế độ tiết kiệm năng lượng, còn khi tập sức mạnh hay tập theo kiểu ngắt quãng, cơ thể rơi vào trạng thái “nợ” năng lượng và phải trả dần ngay cả sau khi buổi tập kết thúc. Chính „hiệu ứng đốt cháy sau tập“ này tạo ra khác biệt, và sự khác biệt ấy còn được nhân lên.

Vì sao điều này hợp lý cả ngoài thế giới fitness

Nghe thì hay đấy, nhưng thực tế thì sao? Những người phải xoay xở với nhà cửa, công việc, con cái, khoản vay mua nhà và đôi khi cả mâu thuẫn hàng xóm, đâu có thời gian ở phòng gym hàng giờ. Chính vì thế, kết luận này mới đáng chú ý. Bài tập ngắn nhưng có mục tiêu rõ ràng có thể thực hiện ngay tại nhà, trong phòng khách, giữa bữa tối và bản tin buổi tối. Không máy móc, không thẻ hội viên, không cảm giác thất bại vì „hôm nay lại không kịp“. Và có lẽ đó là lý do vì sao nghiên cứu này được nhắc tới nhiều cả ngoài các trang thể thao.

Đi bộ như một cái cớ của đời sống hiện đại

Thật lòng mà nói, bao nhiêu lần đi bộ chỉ là cái cớ hơn là vận động thực sự? Dắt chó ra ngoài một chút, đi mua đồ, vài bước quanh văn phòng. Tất cả đều được tính, ta tự nhủ như vậy. Nhưng nghiên cứu cho thấy rằng cơ thể đã quen xử lý mức tải này mà không cần nỗ lực đáng kể. Nó giống như việc cách nhiệt ngôi nhà mà không thay cửa sổ. Có cải thiện, nhưng khác biệt lớn thì không. Và chính tại đây, các bài tập cường độ cao bắt đầu phát huy vai trò.

Không phải thành tích, mà là thói quen

Các tác giả nghiên cứu cũng nhấn mạnh một điều quan trọng khó lọt vào tiêu đề. Không phải tập nhiều hơn, mà là tập thông minh hơn. Những chuỗi ngắn gồm squat, chống đẩy hay bài tập với trọng lượng cơ thể chỉ có ý nghĩa khi trở thành một phần đều đặn của ngày sống. Giống như ly cà phê buổi sáng hay thói quen xem tin tức buổi tối. Có lẽ chính ở đây là sức mạnh lớn nhất của phát hiện này. Không nằm ở con số, mà ở chỗ chỉ một thay đổi nhỏ cũng có thể tạo ra tác động đáng ngạc nhiên.

Sức khỏe như một hệ quả phụ của ngày thường

Toàn bộ cuộc tranh luận xoay quanh nghiên cứu cuối cùng lại gợi nhớ một sự thật cũ. Sức khỏe không được xây dựng từ những điều cực đoan, mà từ các chi tiết của đời sống hằng ngày. Vận động ngắn, cường độ cao và thực tế có nhiều cơ hội vượt qua tuần đầu tiên của sự hào hứng hơn là kế hoạch đầy tham vọng đi bộ một tiếng mỗi ngày. Và có lẽ chính vì thế mà nghiên cứu này chạm tới cả những người vốn dĩ không mấy quan tâm đến fitness. Nó không bảo họ phải tốt hơn. Nó chỉ lặng lẽ nhắc rằng mọi thứ có thể làm theo cách khác.